Schiedamse molen De Drie Koornbloemen als familie-erfgoed

Graan malen, jenever drinken

Als oud-inwoner, historisch onderzoeker en jeneverliefhebber kom ik met enige regelmaat in Schiedam. In 2016 bezocht ik als vriend van het Nationaal Jenevermuseum het Schiedamse Jeneverfestival. Een mooie gelegenheid om ook weer eens langs de molen De Drie Koornbloemen te fietsen en een fotootje te maken van de net gerestaureerde molen. 

Molen De Drie Koornbloemen, Schiedam, gezien vanaf
de Nieuwe Damlaan, juni 2016. Collectie auteur.

De molen heeft een bijzondere betekenis voor mij. In de jaren 1770 was mijn voorouder Arnoldus Lentzing, samen met zijn broer Coenraad, eigenaar van een zesentwintigste deel van de molen, die mout leverde voor hun korenwijnbranderij aan het Padt in de stad. Mogelijk behoorden de broers ook tot de groep van achttien branders die de bouw van de molen in 1770 financierde.

Arnoldus en Coenraad Lentzing waren geboren in Brochterbeck in het Graafschap Tecklenburg (Westfalen) en kwamen rond 1762 naar Schiedam. Hier werkten zij in de jeneverindustrie en zetten hun eigen bedrijf op, een branderij en distilleerderij met twee rauwketels en een distilleerketel, waarvan bekend is dat deze in 1775 in vol bedrijf was.

Waar Arnoldus, mijn voorvader, de succesvolle broer was, liep het met Coenraad slecht af. Hij bleek vooral jenever voor eigen consumptie te produceren. Op verzoek van zijn familie werd hij in 1777 opgesloten. Zijn echtgenote verklaarde bij die gelegenheid dat hij 'zig zeer in den drank […] verlopen en veel moedwil en baldadigheijd' gepleegd had. Het gezamenlijke bedrijf werd in 1780 opgeheven en de branderij aan het Padt verkocht. Arnoldus Lentzing, de nuchtere broer, bleef actief als brander en huurde tot 1783 nog een zesentwintigste part van de Zuidmolen voor het malen van graan. Vermoedelijk is hij ook in datzelfde jaar of kort daarna overleden.

H.C.A. Paradies, Molen De Drie Koornbloemen te Schiedam, gezien vanuit het oosten over het water van de Noordvestgracht met links de Vellevest, midden 20e eeuw. Aquarel op papier.

Beknopte genealogie

I.   Wilhelm Lentzing, overl. voor nov. 1768, tr. Anna Sibilla Eschman, won. te Brochterbeck (Grafschaft Tecklenburg, Obergrafschaft Lingen, Westfalen) nov. 1768.

Uit dit huwelijk tenminste vier kinderen, waaronder:

1. Arnoldus, volgt IIa.
2. (Jan) Coenraad, volgt IIb.

IIa.  Arnoldus Lentzing (ook: Arnoud, Arend; Lensing, Lensse, Lents; in 1768: Arnold Hendrik Lentzing), geb. Brochterbeck, kleinburger van Schiedam 1775, korenwijn­brander ald., overl. mogelijk 1783, maar voor 1790, tr. Schiedam (Geref.) 6 nov. 1768 Elisabeth van Doren, ged. Schiedam (R.K.) 9 april 1739, overl. ald. 18 maart 1795, dr. van Claes Willems van Doren en Geertruij Dirckx van der Bedde.

Uit dit huwelijk:

1. Johanna Lensing (ook: Anna, Antje), ged. Schiedam (Geref.) 12 maart 1769, overl. Schiedam (Gasthuis) 4 aug. 1804, tr. Schiedam (schepenen) 25 april 1790 Anthony Heggelman (ook: Bernardus Antonius Heggelman of Niehueser), ged. Altenberge (Kreis Steinfurt, Münsterland) (R.K.; Sankt Johannes-Baptist Kirche) 31 juli 1766, geadmitteerd te Schiedam 1790,  overl. na 1804, zoon van Bernardus Anthonius Heggelman of Niehueser en Anna Elisabeth Minnebos. Hieruit kinderen.
2. Clazina Lensing, ged. Schiedam (Geref.) 3 juli 1771, overlijdens-aangifte ald. 15 aug. 1771.
3. Wilhelmus  Lensing (ook: Willem; Lens), ged. Schiedam (Geref.) 6 nov. 1774, overl. na 1802, tr. Schiedam (raadhuis) 10 sept. 1786 Johanna Brabander, won. Schiedam, weduwe van Andries Rotman.
4. Klasyna Lensing (ook: Clazijntje), ged. Schiedam (Geref.) 31 jan. 1777, overlijdens-aangifte ald. 15 okt. 1777.
5. Arentje Lensing, ged. Schiedam (Geref.) 31 juli 1778, overlijdens-aangifte ald. 14 okt. 1780.
6. Franceintje Lensing, ged. Schiedam (Geref.) 14 jan. 1780, overlijdens-aangifte ald. 14 jan. 1780.
7. Arnoldina Lensing (ook:  Arendje), ged. Schiedam (Geref.) 4 april 1781, overlijdens-aangifte ald. 4 nov. 1783.

IIb.  Coenraad Lentzing (ook: Lensing) (soms: Jan Coenraad; Coenraad Herman), geb. Brochterbeck, geadmitteerd Schiedam zonder akte 1762, korenwijnbrander ald. (1775)-, overl. Schiedam 6 febr. 1801 (als Coenraad Lems), tr. Schiedam (Geref.) 8 dec. 1762 Francijntje Pater, geb. Rotterdam, won. Schiedam 1762.

Uit dit huwelijk:

1. Ongedoopt kind, overlijdens-aangifte Schiedam 8 maart 1773.

Michel Doortmont,

Groningen 14 mei 2019

Bronnen

Alle bronnen voor artikel en genealogie komen uit Gemeentearchief Schiedam: doop-, trouw- en begraafboeken, registers van eigenaren, admissieboeken, oud archief, oud en nieuw notarieel archief. Gedetailleerde referenties zijn hier voor de leesbaarheid weggelaten, maar opvraagbaar bij de auteur.

Een eerdere versie van het artikeltje (zonder de genealogie) werd gepubliceerd op de website van Stichting De Schiedamse Molens: Michel Doortmont, Molen De Drie Koornbloemen als Familie-erfgoed, 23 juni 2016. Meer informatie over De Drie Koornbloemen vindt u hier.

Zie ook de prachtige column van historicus Han van der Horst over de Schiedamse molens en hoe zij toch eigenlijk Werelderfgoed zijn: Schiedamse molens verdienen meer fanfare.